Οι πολιτικές προτεραιότητες του Κοινοβουλίου 

Η δημοκρατία στην πράξη

• Οικονομική και κοινωνική ανάκαμψη και νέοι δημοσιονομικοί κανόνες της ΕΕ

  Το 2020 οι διαπραγματευτές του Κοινοβουλίου κατάφεραν να εξασφαλίσουν το μεγαλύτερο πακέτο χρηματοδότησης στην ιστορία της ΕΕ, με στόχο να αντιμετωπιστούν οι επιπτώσεις της πανδημίας COVID-19 και να χρηματοδοτηθεί μια νέα γενιά ευρωπαϊκών προγραμμάτων για την περίοδο 2021-2027.

  Ο μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός της ΕΕ και ένας άνευ προηγουμένου μηχανισμός ανάκαμψης ύψους 750 δισ. ευρώ (άνω των 800 δισ. ευρώ σε τρέχουσες τιμές) (NextGenerationEU, Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας) έχουν ως στόχο να θωρακίσουν τις ευρωπαϊκές κοινωνίες απέναντι σε πιθανές μελλοντικές κρίσεις και να επισπεύσουν την ψηφιακή και πράσινη μετάβαση, δίνοντας ιδιαίτερη στήριξη στους νέους ανθρώπους, στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, στα συστήματα υγείας και διάσωσης, καθώς και στην έρευνα. Το 2021 εγκρίθηκαν πρόσθετα μέτρα για τη στήριξη των περιφερειών και των ευάλωτων τμημάτων του πληθυσμού (π.χ. το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης και το Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα), ενώ το 2023 ελήφθησαν ακόμη περισσότερα μέτρα με σκοπό να επιταχυνθούν οι ενέργειες ώστε να καταστεί η ΕΕ κλιματικά ουδέτερη και να μειώσει την ενεργειακή εξάρτησή της από τη Ρωσία (RePowerEU).

  Το Κοινοβούλιο εξασφάλισε επίσης έναν νομικά δεσμευτικό χάρτη πορείας για τη θέσπιση νέων ιδίων πόρων. Από τους πόρους αυτούς θα καλυφθούν τα δάνεια που θα αναληφθούν στο πλαίσιο του μηχανισμού NextGenerationEU.

  Στις διαπραγματεύσεις με το Συμβούλιο, οι ευρωβουλευτές πέτυχαν να αυξηθεί κατά 16 δισ. ευρώ ο προϋπολογισμός εμβληματικών προγραμμάτων για την περίοδο 2021-2027 (EU4Health, Ορίζων (έρευνα), InvestEU και Erasmus+).

   

  Αλληλεγγύη της ΕΕ στη βάση κοινών αξιών και στόχων

  Στο πλαίσιο των δημοσιονομικών του αρμοδιοτήτων, το Κοινοβούλιο παρακολουθεί από κοντά τις δαπάνες του προϋπολογισμού, καθώς και την εφαρμογή των εθνικών σχεδίων ανάκαμψης που χρηματοδοτούνται από τον μηχανισμό ανάκαμψης και ανθεκτικότητας. Για να μπορούν τα κράτη μέλη να λαμβάνουν χρηματοδότηση από την ΕΕ, οφείλουν να σέβονται στο ακέραιο τους κλιματικούς και ψηφιακούς στόχους της ΕΕ, καθώς και το κράτος δικαίου και τις θεμελιώδεις ευρωπαϊκές αξίες. Το Κοινοβούλιο ασκεί πιέσεις στην Επιτροπή να παρακρατεί τυχόν πληρωμές προς τα κράτη μέλη με βάση τον μηχανισμό «αιρεσιμότητας του κράτους δικαίου», ο οποίος συμφωνήθηκε με το Συμβούλιο το 2020, όταν τα κράτη μέλη δεν τηρούν τις υποχρεώσεις τους στον τομέα αυτό. Οι ευρωβουλευτές πέτυχαν επίσης να εξασφαλίσουν μεγαλύτερο έλεγχο και διαφάνεια όσον αφορά τον μηχανισμό ανάκαμψης και ανθεκτικότητας: κάθε κράτος μέλος οφείλει να δημοσιεύει τους 100 μεγαλύτερους αποδέκτες κονδυλίων του μηχανισμού.

   

  Δίκαιοι μισθοί

  Οι ευρωβουλευτές έπεισαν τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν εθνικούς κατώτατους μισθούς και να διασφαλίσουν ότι άνδρες και γυναίκες θα λαμβάνουν ίση αμοιβή για ίση εργασία, σε ολόκληρη την ΕΕ. Το Κοινοβούλιο θέλει επίσης να εξασφαλίσει κοινωνική δικαιοσύνη και αξιοπρέπεια για τους εργαζομένους και να θέσει τέλος στις καταχρηστικές πρακτικές των παρόχων υπηρεσιών που λειτουργούν μέσω ψηφιακών πλατφορμών («εργαζόμενοι σε πλατφόρμες»). Σημαντικές προτεραιότητες του Κοινοβουλίου είναι επιπλέον η φορολογική δικαιοσύνη και η καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.

   

  Στήριξη της ευρωπαϊκής βιομηχανίας

  Τον Φεβρουάριο του 2023 οι ευρωβουλευτές ψήφισαν υπέρ της δημιουργίας ενός νέου «ταμείου κυριαρχίας» της ΕΕ, που στόχο θα έχει να εξασφαλίσει τη μόνιμη επιστροφή βιομηχανικών δραστηριοτήτων στην Ευρώπη. Στο κείμενο που ενέκριναν ζήτησαν να ενισχυθεί επειγόντως η χρήση τεχνολογιών καθαρής ενέργειας και να στηριχθούν οι βιομηχανίες στην ΕΕ, ώστε να δημιουργηθούν ποιοτικές θέσεις εργασίας, να τονωθεί η οικονομική ανάπτυξη και να επιτευχθούν οι στόχοι της Πράσινης Συμφωνίας.

         

• H Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία

  Το Κοινοβούλιο κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης για το κλίμα το 2019 και αγωνίστηκε να θεσπιστούν πιο φιλόδοξοι στόχοι όσον αφορά τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου προκειμένου να επιτευχθεί κλιματική ουδετερότητα έως το 2050, όπως προβλέπεται στη συμφωνία του Παρισιού. Η νομοθεσία για το κλίμα (που εγκρίθηκε στις 24 Ιουνίου 2021) υποχρεώνει την ΕΕ να καταστεί κλιματικά ουδέτερη έως το 2050, καθώς και να μειώσει τις εκπομπές της έως το 2030 κατά τουλάχιστον 55% σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990. Παρέχει στους πολίτες και τις επιχειρήσεις της ΕΕ την ασφάλεια δικαίου και την προβλεψιμότητα που χρειάζονται για να σχεδιάσουν την πράσινη μετάβαση.

  Τουλάχιστον το 30% του προϋπολογισμού της ΕΕ θα στηρίξει τους στόχους για το κλίμα (και το 8% αυτούς τη βιοποικιλότητας), με σημαντικό μέρος να εκταμιεύεται συλλογικά από την ΕΕ μέσω του REPowerEU για την εξοικονόμηση ενέργειας, την παραγωγή καθαρής ενέργειας και τη διαφοροποίηση του εφοδιασμού. Ο προϋπολογισμός παρέχει επίσης στήριξη σε ευάλωτα νοικοκυριά, μικρομεσαίες και πολύ μικρές επιχειρήσεις. Επιπλέον, το Κοινοβούλιο στήριξε τη σύσταση ενός Κοινωνικού Ταμείου για το Κλίμα ύψους 86,7 δισ. ευρώ, για την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας και της οικονομικής αδυναμίας στις μετακινήσεις, και ενός Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης ύψους 17,5 δισ. ευρώ, για τις περιφέρειες που βρίσκονται αντιμέτωπες με τις κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις της πράσινης μετάβασης.

   

  Επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050

  Με στόχο να μειωθούν οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από τις βιομηχανίες, τις μεταφορές (αεροπορικές μεταφορές, τη ναυτιλία, τα αυτοκίνητα) και τα νοικοκυριά, το Κοινοβούλιο αποφάσισε να παράσχει κίνητρα για την υιοθέτηση εναλλακτικών μορφών ενέργειας. Θέσπισε πιο αυστηρούς κανόνες για το σύστημα εμπορίας εκπομπών της ΕΕ (ETS), το οποίο κατοχυρώνει την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει». Διασφαλίζοντας ότι οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κοστίζουν, το ETS έχει οδηγήσει πολλές βιομηχανίες να επενδύσουν περισσότερα χρήματα σε φιλικές προς το κλίμα τεχνολογίες. Ο κανονισμός για τον επιμερισμό των προσπαθειών καθορίζει στόχους μείωσης για τα κράτη μέλη σε τομείς που δεν καλύπτονται από το ETS. Επιπλέον, θεσπίζοντας έναν υψηλότερο στόχο για τις φυσικές αποθήκες άνθρακα στον τομέα της χρήσης γης και της δασοκομίας, η ΕΕ προστατεύει τα δάση της, ενισχύει τη βιοποικιλότητα και αυξάνει τον στόχο της για μείωση των αερίων του θερμοκηπίου έως το 2030 στο 57%.

  Μέχρι το 2027/28 θα ενταχθούν στο ETS η θέρμανση και οι οδικές μεταφορές, ενώ μέχρι το 2026 θα καταργηθούν σταδιακά τα δωρεάν δικαιώματα εκπομπών στον τομέα των αερομεταφορών. Το Κοινοβούλιο ενέκρινε τον στόχο για μηδενικές εκπομπές CO2 από καινούργια αυτοκίνητα και ημιφορτηγά το 2035 και ενίσχυσε τους κανόνες που θα καλύπτουν τις μπαταρίες για ολόκληρο τον κύκλο ζωής τους. Οι ευρωβουλευτές θέλουν επίσης να διευρυνθεί η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και να βελτιωθεί η ενεργειακή απόδοση, ιδίως των κτιρίων, ώστε να μειωθεί περαιτέρω το αποτύπωμα άνθρακα της ΕΕ και η εξάρτηση από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα.

   

  Πρόληψη της διαρροής άνθρακα και καταπολέμηση των ψευδοοικολογικών προϊόντων

  Με τον νέο μηχανισμό συνοριακής προσαρμογής άνθρακα επιβάλλεται η τιμή άνθρακα που ισχύει στην ΕΕ στο εισαγόμενο τσιμέντο, τον σίδηρο, τον χάλυβα, το αλουμίνιο, τα λιπάσματα, την ηλεκτρική ενέργεια και το υδρογόνο. Το Κοινοβούλιο εξασφάλισε ισότιμους όρους ανταγωνισμού για να προστατεύσει τις βιομηχανίες της ΕΕ και να εμποδίσει τη μετεγκατάσταση των παραγωγικών τους δραστηριοτήτων στο εξωτερικό, αλλά και για να δώσει κίνητρα στις άλλες χώρες του κόσμου να εντείνουν τις προσπάθειές τους για το κλίμα.

  Επίσης, δεν επιτρέπεται πλέον η εισαγωγή διαφόρων προϊόντων που συμβάλλουν στην περαιτέρω αποψίλωση των δασών σε άλλα μέρη του κόσμου. Πρόκειται συγκεκριμένα για το βοδινό κρέας, το κακάο, τον καφέ, το φοινικέλαιο, τη σόγια, το ξύλο, το καουτσούκ, τον άνθρακα και τα προϊόντα τυπωμένου χαρτιού. Παρότι δεν απαγορεύτηκε πλήρως η εισαγωγή τέτοιων προϊόντων, οι εταιρείες που τα εισάγουν θα πρέπει να αποδεικνύουν ότι η παραγωγή τους δεν συνέβαλε στην αποψίλωση δασών. Από το 2024 κι έπειτα, όλες οι μεγάλες εταιρείες στην ΕΕ θα υποχρεούνται επίσης να υποβάλλουν εκθέσεις σχετικά με τη βιωσιμότητα. Περίπου 50.000 εταιρείες θα αναγκαστούν να δημοσιοποιήσουν πληροφορίες σχετικά με τον αντίκτυπο που έχουν οι δραστηριότητές τους στους ανθρώπους και τον πλανήτη, καθώς και τους κινδύνους για τη βιωσιμότητα που συνδέονται με τις δραστηριότητες αυτές.

  Ζητήματα στα οποία δεν έχει υπάρξει ακόμη συμφωνία είναι οι νέοι κανόνες για τα φυτοφάρμακα, την αποκατάσταση της φύσης και τη βιώσιμη παραγωγή τροφίμων (στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο»), καθώς και για την ποιότητα του αέρα, τις βιομηχανικές εκπομπές και τα απορρίμματα συσκευασίας.

         

• Το Κοινοβούλιο στο πλευρό της Ουκρανίας

  Το EK στέκεται στο πλάι της Ουκρανίας στον αγώνα της για δημοκρατική ελευθερία και αυτοδιάθεση, έχοντας καταδικάσει σθεναρά και επανειλημμένα τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας και έχοντας αμέσως ζητήσει αυστηρές κυρώσεις κατά της Ρωσίας και της Λευκορωσίας. Θέση του είναι πως η ΕΕ πρέπει να στηρίξει την Ουκρανία, μεταξύ άλλων με την παροχή αμυντικών όπλων, ανθρωπιστικής βοήθειας και δημοκρατικής υποστήριξης στους θεσμούς της.

  Σε έκτακτη συνεδρίαση της ολομέλειας την 1η Μαρτίου 2022, οι ευρωβουλευτές ενέκριναν το πρώτο ψήφισμα με το οποίο κάλεσαν την ΕΕ να επιβάλει αυστηρές κυρώσεις, αλλά και να παράσχει αμέσως αμυντικά όπλα. Την ίδια ημέρα, το Κοινοβούλιο ήταν το πρώτο διεθνές πολιτικό όργανο στο οποίο απευθύνθηκε ο πρόεδρος της Ουκρανίας Volodymyr Zelenskyy μετά την επίθεση, μιλώντας εξ αποστάσεως.

  Ένα μήνα αργότερα, την 1η Απριλίου, η πρόεδρος του Κοινοβουλίου Roberta Metsola ήταν η πρώτη επικεφαλής θεσμικού οργάνου της ΕΕ που επισκέφτηκε το Κίεβο. Εκεί συνάντησε τον Ουκρανό πρόεδρο και τον πρόεδρο του ουκρανικού Κοινοβουλίου Ruslan Stefanchuk, όπου και απηύθυνε ομιλία.

  Κατά την πρώτη του επίσκεψη στις Βρυξέλλες στις 9 Φεβρουαρίου 2023, ο Ουκρανός πρόεδρος εκφώνησε ομιλία στην ολομέλεια του ΕΚ και στη συνέχεια κατευθύνθηκε στη σύνοδο κορυφής της ΕΕ.

   

  Αντιμετώπιση των συνεπειών του πολέμου

  Σε ψήφισμά του στις 24 Μαρτίου 2022, το Κοινοβούλιο ζήτησε σταθερή και μακροπρόθεσμη επισιτιστική βοήθεια για την Ουκρανία από την ΕΕ αλλά και από τον υπόλοιπο κόσμο. Τον Απρίλιο του 2022 οι ευρωβουλευτές ζήτησαν πλήρες εμπάργκο στις εισαγωγές ενέργειας από τη Ρωσία, ενώ από τον Μάιο το ΕΚ άρχισε να ανακατανέμει τα κονδύλια ανάκαμψης του RePowerEU για να επιταχυνθεί η πράσινη μετάβαση.

  Στη σύνοδο ολομέλειας του Σεπτεμβρίου του 2022, οι ευρωβουλευτές στήριξαν την απλούστευση των κανόνων για τη χρήση περιφερειακών κονδυλίων για τις συνέπειες της ρωσικής επιθετικότητας, ιδίως για γειτονικές χώρες που υποδέχονται πρόσφυγες. Το Κοινοβούλιο έδωσε επίσης το πράσινο φως για τη δεύτερη δόση μακροοικονομικής συνδρομής για άμεσες ανάγκες της Ουκρανίας. Τον Νοέμβριο οι ευρωβουλευτές ενέκριναν δάνειο ύψους 18 δισ. ευρώ.

   

  Μια ελεύθερη και δημοκρατική Ουκρανία μέσα στην ΕΕ

  Σε ψήφισμά του τον Μάρτιο του 2022, το Κοινοβούλιο καταδίκασε την απαράμιλλης κακοβουλίας και μεγέθους παραπληροφόρηση που διαδίδει η ρωσική κυβέρνηση για να εξαπατήσει τους πολίτες της και τη διεθνή κοινότητα, καλώντας την ΕΕ να επιβάλει ειδικές κυρώσεις όσον αφορά τις ξένες παρεμβάσεις και τις εκστρατείες παραπληροφόρησης.

  Τον Μάιο του 2022 οι ευρωβουλευτές ζήτησαν η ΕΕ να στηρίξει τις διεθνείς διαδικασίες και τα δικαστήρια για τη δίωξη των καθεστώτων της Ρωσίας και της Λευκορωσίας για εγκλήματα πολέμου, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, γενοκτονία και το έγκλημα της επίθεσης. Το Κοινοβούλιο ανέθεσε νέες αρμοδιότητες στην Eurojust, ώστε να μπορεί να συλλέγει και να επεξεργάζεται αποδεικτικά στοιχεία σχετικά με αυτά τα εγκλήματα.

  Τον Ιούνιο του ίδιου έτους το Κοινοβούλιο έπεισε τους ηγέτες των χωρών της ΕΕ να χορηγήσουν στην Ουκρανία καθεστώς υποψήφιας προς ένταξη χώρας, ενώ τον Ιούλιο ενέκρινε την πρώτη δόση μακροοικονομικής συνδρομής.

  Στις 6 Οκτωβρίου οι ευρωβουλευτές δήλωσαν ότι θεωρούν άκυρα τα «δημοψηφίσματα» που διεξήγαγε υπό την απειλή των όπλων η Ρωσία για την προσάρτηση κατεχόμενων εδαφών, ζητώντας μαζική αύξηση της στρατιωτικής βοήθειας προς την Ουκρανία.

  Σε ένδειξη αλληλεγγύης και θαυμασμού, στις 19 Οκτωβρίου 2022 το Κοινοβούλιο απένειμε το Βραβείο Ζαχάρωφ για την ελευθερία της σκέψης στον γενναίο λαό της Ουκρανίας. Η τελετή απονομής πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο.

  Λόγω των φρικαλεοτήτων που συνεχίζουν να διαπράττουν ρωσικές δυνάμεις και οι συνεργάτες τους, το Κοινοβούλιο ανακήρυξε τη Ρωσία κράτος-χορηγό της τρομοκρατίας στις 23 Νοεμβρίου. Λίγο αργότερα αναγνώρισε το Holodomor (τον λιμό που προκλήθηκε από το σοβιετικό καθεστώς τη δεκαετία του 1930) ως γενοκτονία.

  Στην ολομέλεια του Ιανουαρίου του 2023, οι ευρωβουλευτές ζήτησαν να υπάρξει πιο αποφασιστική απάντηση στις ρωσικές απειλές κατά της ευρωπαϊκής ασφάλειας και επανέλαβαν την έκκλησή τους να συσταθεί ειδικό διεθνές δικαστήριο για τη ρωσική πολιτική και στρατιωτική ηγεσία.

  Ενόψει της συνόδου κορυφής ΕΕ-Ουκρανίας στο Κίεβο στις 3 Φεβρουαρίου 2023, οι ευρωβουλευτές ενέκριναν ψήφισμα με το οποίο κάλεσαν τους ηγέτες της ΕΕ και της Ουκρανίας να εργαστούν για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων, επαναλαμβάνοντας παράλληλα την ανάγκη για μια αξιοκρατική ενταξιακή διαδικασία με σαφή κριτήρια και δείκτες, βάσει της υλοποίησης αναγκαίων μεταρρυθμίσεων.

  Στην πάροδο των ετών το Κοινοβούλιο είχε ήδη οικοδομήσει μια μοναδική και μακροχρόνια σχέση με το Κοινοβούλιο της Ουκρανίας (Verkhovna Rada). Από τις 24 Φεβρουαρίου του 2022 η θεσμική συνεργασία έχει ενισχυθεί σε όλα τα επίπεδα για να παρέχεται άμεση βοήθεια και να προετοιμάζεται το μέλλον της Ουκρανίας στην ΕΕ. Το Κοινοβούλιο στήριξε επίσης τη Verkhovna Rada στον τομέα της επικοινωνίας, με τη δημιουργία κοινής ιστοσελίδας: «The EU stands with Ukraine».

         

• Προς μια Ευρωπαϊκή Ένωση Υγείας

  Η πρωταρχική ευθύνη για τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης ανήκει στα κράτη μέλη. Ωστόσο, η πανδημία COVID-19 κατέδειξε ότι η ΕΕ μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη βελτίωση της δημόσιας υγείας, την πρόληψη και τη διαχείριση ασθενειών, τον περιορισμό των πηγών κινδύνου για την ανθρώπινη υγεία και τον συντονισμό των στρατηγικών υγείας μεταξύ των κρατών μελών. Το Κοινοβούλιο αύξησε τη χρηματοδότηση του προγράμματος «EU4Health» για την περίοδο 2021-27 από 1,7 δισ. σε 5,1 δισ. ευρώ, με στόχο να βελτιωθεί η συνεργασία μεταξύ των χωρών της ΕΕ και να μπορέσουν να αντιμετωπιστούν καλύτερα πιθανές μελλοντικές πανδημίες και άλλες απειλές κατά της υγείας.

  Τον Φεβρουάριο του 2023 το Κοινοβούλιο αποφάσισε να συστήσει μια νέα μόνιμη Υποεπιτροπή Δημόσιας Υγείας, επιβεβαιώνοντας τη μεγάλη σημασία που αποδίδει στο συγκεκριμένο θέμα.

   

  Αντιμετώπιση της πανδημίας

  Τον Ιούνιο του 2021 οι ευρωβουλευτές και τα κράτη μέλη ανέλαβαν γρήγορη δράση προκειμένου να θεσπίσουν το προσωρινό ψηφιακό πιστοποιητικό COVID-19. Στόχος του πιστοποιητικού ήταν να διευκολύνει τα ταξίδια και τις μεταφορές τόσο στην ΕΕ όσο και εκτός αυτής, προστατεύοντας ταυτόχρονα την ασφάλεια των πολιτών. Το Κοινοβούλιο συμφώνησε επίσης να διευρύνει το πεδίο εφαρμογής και να αναβαθμίσει τους πόρους του μηχανισμού πολιτικής προστασίας της ΕΕ για την ταχεία αντιμετώπιση καταστροφών μεγάλης κλίμακας. Επιπλέον, οι ευρωβουλευτές ζήτησαν να διευρυνθούν οι αρμοδιότητες του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (EMA) και του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC), ώστε η ΕΕ να μπορεί στο μέλλον να προλαμβάνει και να αντιμετωπίζει αποτελεσματικότερα πιθανές σοβαρές διασυνοριακές απειλές κατά της υγείας.

  Αυτή την περίοδο οι ευρωβουλευτές εξετάζουν ποια επιπλέον διδάγματα μπορούν να αντληθούν από την πανδημία, με την ειδική επιτροπή COVI να διερευνά, μεταξύ άλλων, τον τρόπο με τον οποίο η ΕΕ χειρίστηκε την πανδημία COVID-19 και τις εκστρατείες εμβολιασμού.

   

  Φάρμακα, υγεία στην εργασία, καταπολέμηση του καρκίνου

  Το Κοινοβούλιο έχει ζητήσει επανειλημμένα να βελτιωθεί η προστασία της υγείας των πολιτών στην εργασία τους. Σε έκθεση που ενέκριναν στα τέλη του 2021, οι ευρωβουλευτές κατέθεσαν προτάσεις για το πώς η ΕΕ θα μπορέσει να γίνει πιο αυτόνομη στον τομέα των φαρμάκων. Αυτή την περίοδο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επανεξετάζει τις σημαντικότερες νομοθετικές πράξεις στον τομέα των φαρμακευτικών προϊόντων και αναμένεται να καταθέσει προτάσεις για νέους κανόνες την άνοιξη του 2023.

  Η ειδική επιτροπή του Κοινοβουλίου για την καταπολέμηση του καρκίνου (BECA) διατύπωσε συστάσεις για τη βελτίωση της συνεργασίας στον τομέα της πρόληψης και της έγκαιρης διάγνωσης του καρκίνου, καθώς και για την καλύτερη αξιοποίηση της έρευνας, της καινοτομίας και των νέων τεχνολογιών πρόληψης και θεραπείας.

         

• Μεταρρύθμιση της πολιτικής μετανάστευσης και ασύλου

  Το 2020 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε ένα νέο σύμφωνο για τη μετανάστευση και το άσυλο με στόχο την αναμόρφωση και τον εξορθολογισμό των διαδικασιών ασύλου, των συνθηκών υποδοχής και των πολιτικών επιστροφής των μεταναστών σε ολόκληρη την ΕΕ. Ταυτόχρονα, οι νομοθέτες της ΕΕ επιδιώκουν να διασφαλίσουν τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την αποτελεσματική προστασία των συνόρων της ΕΕ από την παράνομη διέλευση και την εμπορία ανθρώπων. Οι προσεχείς προεδρίες του Συμβουλίου και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συμφώνησαν επί ενός χάρτη πορείας, ο οποίος θα επιτρέψει να ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις σχετικά με τις εννέα συνολικά προτάσεις έως τον Φεβρουάριο του 2024.

   

  Μια ολιστική προσέγγιση

  Το Κοινοβούλιο εξασφάλισε ότι η ΕΕ θα αποκτήσει έναν ανεξάρτητο και πλήρως λειτουργικό Οργανισμό για το Άσυλο έως το 2024. Καθήκον του οργανισμού αυτού θα είναι να αναπτύξει επιχειρησιακά πρότυπα, δείκτες, κατευθυντήριες γραμμές και βέλτιστες πρακτικές για το άσυλο. Με έδρα τη Μάλτα, ο οργανισμός θα παρέχει μεγαλύτερη επιχειρησιακή υποστήριξη στα κράτη μέλη, μεταξύ άλλων σε καταστάσεις κρίσης, καθώς και σε θέματα μετεγκατάστασης και επανεγκατάστασης.

  Τον Δεκέμβριο του 2022 επιτεύχθηκαν διάφορες άτυπες συμφωνίες, μεταξύ άλλων για τον τρόπο με τον οποίο τα άτομα που χρήζουν προστασίας θα μπορούν να εισέρχονται στην επικράτεια της ΕΕ με νόμιμο, οργανωμένο και ασφαλή τρόπο με βάση την εθελοντική επανεγκατάσταση σε ένα κράτος μέλος (κανονισμός για την επανεγκατάσταση). Αποφασίστηκε επίσης να διαμορφωθούν καλύτερες συνθήκες υποδοχής, ώστε οι αιτούντες άσυλο να μπορούν να αρχίσουν να εργάζονται μετά από έξι μήνες.

  Οι ευρωβουλευτές της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών του Κοινοβουλίου προετοιμάζονται αυτή την περίοδο για διαπραγματεύσεις με το Συμβούλιο σχετικά με τον κανονισμό για τη διαχείριση του ασύλου και της μετανάστευσης, τον κανονισμό για την αντιμετώπιση κρίσεων και ανωτέρας βίας, τον κανονισμό διαλογής υπηκόων τρίτων χωρών στα εξωτερικά σύνορα, τον αναθεωρημένο κανονισμό για τις διαδικασίες ασύλου και την οδηγία για την επιστροφή παρανόμως διαμενόντων υπηκόων τρίτων χωρών (αναδιατύπωση).

   

  Μετανάστευση εργατικού δυναμικού

  Τον Μάιο του 2021 οι ευρωβουλευτές ζήτησαν να θεσπιστούν νόμιμες οδοί για τη μετανάστευση, ώστε να μειωθούν οι παράνομες διελεύσεις και να διευκολυνθεί η ομαλή ένταξη μεταναστών στην αγορά εργασίας. Ως πρώτο βήμα, το Κοινοβούλιο ψήφισε νέους κανόνες που επιτρέπουν σε εργαζόμενους υψηλής ειδίκευσης να εγκαθίστανται ευκολότερα στην ΕΕ (μπλε κάρτα). Μετά τις ψηφοφορίες που αναμένεται να πραγματοποιηθούν στις αρμόδιες επιτροπές την άνοιξη του 2023, το Κοινοβούλιο θα είναι έτοιμο να διαπραγματευτεί με το Συμβούλιο δύο νέες προτάσεις: την αναθεώρηση της ισχύουσας οδηγίας για τη συνδυασμένη άδεια εργασίας και διαμονής, καθώς και τους νέους κανόνες για τη μακροχρόνια διαμονή.

   

  Κοινοβουλευτικός έλεγχος του Frontex

  Μετά τις καταγγελίες για παράνομες επαναπροωθήσεις, οι συντονιστές της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών αποφάσισαν στις 29 Ιανουαρίου 2021 να συστήσουν την ομάδα εργασίας για τον έλεγχο του Frontex, ώστε να διερευνηθούν οι εν λόγω καταγγελίες. Οι ευρωβουλευτές που συμμετέχουν στη συγκεκριμένη ομάδα εργασίας παρακολουθούν όλες τις πτυχές της λειτουργίας του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής Frontex και ελέγχουν αν εφαρμόζονται σωστά οι σχετικοί κανόνες της ΕΕ, ιδίως ο σχετικός κανονισμός.

         

• Ευρωπαϊκή δημοκρατία: κοινές αξίες, κανόνες και δικαιώματα

  Το Κοινοβούλιο υπερασπίζεται μια ΕΕ βασισμένη στο κράτος δικαίου, στα θεμελιώδη δικαιώματα, στην ελευθερία των ΜΜΕ, στην απαγόρευση των διακρίσεων και στην ισότητα των φύλων. Οι ευρωβουλευτές ζητούν η ΕΕ να εντείνει τις προσπάθειές της για την πάταξη της διαφθοράς, του «μαύρου χρήματος» (βλ. τη σχετική δέσμη μέτρων) και της παραπληροφόρησης, που απειλούν τα δημοκρατικά θεμέλια και τις αξίες της Ευρώπης.

  Το Κοινοβούλιο συγκρότησε ειδική επιτροπή για τις ξένες παρεμβάσεις (INGE), η οποία, μέσα από ακροάσεις και έρευνες, τον Μάρτιο του 2022 κατέληξε σε μια πρώτη δέσμη συστάσεων για την προστασία της ευρωπαϊκής δημοκρατίας. Θα συνεχίσει (ως ING2) τις εργασίες της μέχρι το καλοκαίρι του 2023, εξετάζοντας τρόπους για την προστασία του ίδιου του ΕΚ.

   

  Ισότητα στην εργασία

  Το 2022 το Κοινοβούλιο πέτυχε υποχρεωτική μισθολογική διαφάνεια για τις μεγάλες εταιρείες, με στόχο όλοι οι εργαζόμενοι να λαμβάνουν ίσους μισθούς για ίση εργασία, ανεξαρτήτως φύλου. Το Κοινοβούλιο πέτυχε επίσης να θεσπιστούν πρωτοποριακοί κανόνες για τον αριθμό των γυναικών σε ανώτατες εταιρικές θέσεις: μέχρι το Ιούλιο του 2026, τουλάχιστον το 40% των μη εκτελεστικών διοικητικών στελεχών ή το 33% των διοικητικών στελεχών συνολικά θα πρέπει να είναι γυναίκες.

   

  Ο σεβασμός του κράτους δικαίου στα κράτη μέλη είναι μη διαπραγματεύσιμος

  Οι ευρωβουλευτές εξέφρασαν ικανοποίηση για την πρώτη ετήσια «έκθεση της Επιτροπής για το κράτος δικαίου» και ζήτησαν την περαιτέρω βελτίωσή της, στο πλαίσιο ενός ολοκληρωμένου και αποτελεσματικού μηχανισμού, αλλά και να αναληφθεί ταχεία δράση κατά έκδηλων προκλήσεων, όπως στις περιπτώσεις της Ουγγαρίας και της Πολωνίας.

  Σε ψήφισμα σχετικά με την (βελτιωμένη) έκθεση για το κράτος δικαίου του 2022, οι ευρωβουλευτές εξέφρασαν ανησυχία για επίμονες αρνητικές τάσεις στην ελευθερία του Τύπου, τον πλουραλισμό και την ασφάλεια των δημοσιογράφων, καθώς και για τη συνεχιζόμενη πολιτικοποίηση του δικαστικού σώματος και τον περιορισμό των δικαιωμάτων των μειονοτήτων, σε διάφορες χώρες.

  Χάρη στην επιμονή του Κοινοβουλίου, τον Ιανουάριο του 2021 τέθηκε σε ισχύ νομοθεσία που ορίζει ως προϋπόθεση για την καταβολή κονδυλίων τον σεβασμό του κράτους δικαίου. Έκτοτε το Κοινοβούλιο ζητά επιτακτικά από την Επιτροπή, ως θεματοφύλακα των Συνθηκών, να εφαρμόσει πλήρως τον «μηχανισμό αιρεσιμότητας». Το 2022 η Επιτροπή ανέστειλε την καταβολή κονδυλίων ανάκαμψης προς την Πολωνία και χρημάτων από τα διαρθρωτικά ταμεία για την Ουγγαρία. Οι ευρωβουλευτές επιμένουν στην παρακράτηση των κονδυλίων, έως ότου τα δύο κράτη διορθώσουν πλήρως τις παραβιάσεις που έχουν εντοπιστεί.

   

  Ελευθερία και πολυφωνία των ΜΜΕ

  Τον Μάρτιο του 2022 το Κοινοβούλιο αποφάσισε να συστήσει την εξεταστική επιτροπή PEGA για να διερευνήσει καταγγελίες για παράνομη χρήση λογισμικών κατασκοπείας για παρακολούθηση πολιτικών αντιπάλων και δημοσιογράφων. Τον Νοέμβριο του 2021 το Κοινοβούλιο διατύπωσε τις συστάσεις του για κανόνες για την προστασία της δημοσιογραφικής ελευθερίας. Τώρα, οι ευρωβουλευτές εξετάζουν τη νομοθετική πρόταση κατά των «SLAPPs», δηλ. των προσπαθειών φίμωσης δημοσιογράφων και μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος. Το Κοινοβούλιο θέλει να προστατευθεί η ανεξαρτησία των ευρωπαϊκών ΜΜΕ από κακόβουλες μηνύσεις - κάτι που οι ευρωβουλευτές ζητούν από την Επιτροπή από το 2018. Οι εργασίες για τον πολυαναμενόμενο νόμο για την ελευθερία των ΜΜΕ ξεκίνησαν το 2023.

   

  Εκλογική και θεσμική μεταρρύθμιση

  Οι ευρωβουλευτές συμφώνησαν σε νέους κανόνες για την πολιτική διαφήμιση. Επιπλέον, οι ισχύοντες κανόνες για τη χρηματοδότηση των ευρωπαϊκών πολιτικών κομμάτων πρόκειται να αναθεωρηθούν στο πλαίσιο του σχεδίου δράσης της ΕΕ για τη δημοκρατία, καθώς οι διαπραγματεύσεις με τα κράτη μέλη έχουν ήδη ξεκινήσει. Τον Απρίλιο του 2022 το Κοινοβούλιο ενέκρινε νομοθετική έκθεση για την αναθεώρηση των κανόνων των ευρωεκλογών με στόχο να ευθυγραμμιστούν τα εθνικά νομικά πλαίσια και να καταρτιστούν πανευρωπαϊκά ψηφοδέλτια. Τον Φεβρουάριο του 2023 το Κοινοβούλιο πρότεινε επίσης να βελτιωθούν οι δυνατότητες συμμετοχής σε εκλογές για πολίτες της ΕΕ που ζουν σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα. Και στις δύο περιπτώσεις, τα κράτη μέλη πρέπει να αναλάβουν δράση ώστε να μετατραπούν οι προτάσεις σε νομοθεσία.

  Τον Σεπτέμβριο του 2021 το Κοινοβούλιο ζήτησε να συσταθεί ένας ανεξάρτητος φορέας δεοντολογίας για τη διαφάνεια και την ακεραιότητα στα θεσμικά όργανα της ΕΕ. Σε ψήφισμα του Δεκεμβρίου του 2022, οι ευρωβουλευτές επανέλαβαν το αίτημά τους προς την Επιτροπή.

   

  Συνεχίζοντας το έργο της Διάσκεψης για το Μέλλον της Ευρώπης

  Τέλος, το Κοινοβούλιο έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης (2021-2022) και στις συζητήσεις σχετικά με τις προτάσεις των Ευρωπαίων πολιτών. Ανταποκρινόμενο στις 49 προτάσεις της Διάσκεψης, το Κοινοβούλιο ενεργοποίησε αμέσως τη διαδικασία τροποποίησης των Συνθηκών της ΕΕ, καλώντας τα κράτη μέλη να συγκαλέσουν αναθεωρητική Συνέλευση. Μέχρι το καλοκαίρι, το Κοινοβούλιο θα υποβάλει κοινοβουλευτική έκθεση στην οποία θα αναλύεται η συνέχεια που θα επιδιώξει να δοθεί στο σύνολο των προτάσεων.

         

• Κανόνες για ένα ασφαλές και ανταγωνιστικό ψηφιακό περιβάλλον

  Το Κοινοβούλιο είναι από τα πρώτα θεσμικά όργανα στον κόσμο που ζήτησε νομοθεσία για κρίσιμης σημασίας θέματα όπως η τεχνητή νοημοσύνη και οι διαδικτυακές πλατφόρμες. Στόχος του είναι να τηρούνται στην Ευρώπη τα υψηλότερα πρότυπα όσον αφορά τις ψηφιακές υπηρεσίες, την προστασία των δεδομένων και την κυβερνοασφάλεια, με βάση τη Διακήρυξη της ΕΕ σχετικά με τα ψηφιακά δικαιώματα και τις ψηφιακές αρχές.

   

  Μια ανθρωποκεντρική προσέγγιση

  Το Κοινοβούλιο έχει ζητήσει να προσδιοριστούν δεοντολογικές αρχές για την πορεία της ΕΕ στον ψηφιακό μετασχηματισμό. Οι αρχές αυτές θα πρέπει να διασφαλίζουν πλήρη σεβασμό στα θεμελιώδη δικαιώματα, όπως η προστασία των δεδομένων και της ιδιωτικής ζωής, η απαγόρευση των διακρίσεων και η ισότητα των φύλων, αλλά και να εξασφαλίζουν τον σεβασμό αρχών όπως η προστασία των καταναλωτών, η τεχνολογική ουδετερότητα και η ουδετερότητα του διαδικτύου, η αξιοπιστία και η συμμετοχικότητα. Το Κοινοβούλιο έχει επίσης ζητήσει την ενίσχυση της προστασίας των δικαιωμάτων των χρηστών, περισσότερες επενδύσεις σε ψηφιακές δεξιότητες, τη στήριξη των δικαιωμάτων των εργαζομένων και της ψυχικής υγείας στον ψηφιακό χώρο εργασίας και το δικαίωμα στην αποσύνδεση.

   

  Κανόνες για τον ψηφιακό κόσμο

  Η νομοθετική πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες (DSA) ορίζει σαφή πρότυπα για τον τρόπο με τον οποίο οι εταιρείες λειτουργούν στην ΕΕ, εξασφαλίζοντας υψηλό επίπεδο προστασίας για τους χρήστες. Σύμφωνα με την κατευθυντήρια αρχή «ό,τι είναι παράνομο εκτός διαδικτύου θα πρέπει να είναι παράνομο και στο διαδίκτυο», οι πλατφόρμες πρέπει να λαμβάνουν γρήγορα μέτρα για το παράνομο περιέχομενο, να καταπολεμούν την παραπληροφόρηση και να ενισχύσουν τον έλεγχο των εμπόρων. Η νομοθεσία διασφαλίζει την καλύτερη ενημέρωση των χρηστών, απαγορεύοντας επίσης τη στοχευμένη διαφήμιση που απευθύνεται σε ανηλίκους ή βασίζεται σε ευαίσθητα δεδομένα.

  Η νομοθετική πράξη για τις ψηφιακές αγορές (DMA) θεσπίζει υποχρεώσεις για τις μεγάλες πλατφόρμες που λειτουργούν ως «ρυθμιστές» της αγοράς, ώστε να διασφαλίζεται η δίκαιη συμπεριφορά τους, και παρέχει νέες ευκαιρίες σε καινοτόμες και νεοφυείς επιχειρήσεις, για ένα πιο δίκαιο περιβάλλον ανταγωνισμού. Με τον τρόπο αυτό, οι καταναλωτές θα μπορούν να επιλέγουν μεταξύ περισσότερων και καλύτερων υπηρεσιών, διατηρώντας τον έλεγχο των δεδομένων τους. Κάθε φορά που θα διαπιστώνεται ότι κάποια μεγάλη πλατφόρμα δεν τηρεί τους κανόνες, η ΕΕ θα μπορεί να επιβάλει πρόστιμο 10% του παγκόσμιου κύκλου εργασιών, ή 20% σε περιπτώσεις επανειλημμένης μη συμμόρφωσης.

   

  Τεχνητή νοημοσύνη

  Το Κοινοβούλιο ζητά από καιρό να θεσπιστούν κανόνες για την τεχνητή νοημοσύνη που θα αυξήσουν την εμπιστοσύνη των πολιτών και θα ενισχύσουν την ασφάλειά τους. Οι κανόνες θα πρέπει να εξασφαλίζουν υψηλά δεοντολογικά πρότυπα, να αξιοποιούν τις δυνατότητες μετασχηματισμού της αγοράς εργασίας και να στηρίζουν την παραγωγή εφαρμογών στην Ευρώπη. Διάφορες επιτροπές του Κοινοβουλίου και η ειδική επιτροπή AIDA διατύπωσαν συστάσεις για το πρώτο νομικό πλαίσιο της ΕΕ για την τεχνητή νοημοσύνη. Το Κοινοβούλιο επεξεργάζεται την τελική μορφή των κανόνων, εν αναμονή διαπραγματεύσεων με το Συμβούλιο.

   

  Μια ευρωπαϊκή στρατηγική για τα δεδομένα

  Οι ευρωβουλευτές τάσσονται υπέρ ενός διαλειτουργικού, πανευρωπαϊκού πλαισίου για τη διακυβέρνηση των δεδομένων. Υποστηρίζουν μια «κοινωνία δεδομένων» στην οποία ο άνθρωπος θα βρίσκεται στο επίκεντρο και οι πολίτες θα έχουν τον πλήρη έλεγχο των δεδομένων τους. Η πρόσβαση σε δεδομένα υψηλής ποιότητας είναι θεμελιώδης για την ανάπτυξη ισχυρών και ασφαλών συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης.

  Η νομοθετική πράξη για τη διακυβέρνηση των δεδομένων (DGA) αποσκοπεί στην αύξηση της πίστης στην κοινοχρησία δεδομένων και θεσπίζει νέους κανόνες σχετικά με την ουδετερότητα των αγορών, διευκολύνοντας και την επαναχρησιμοποίηση ορισμένων δεδομένων στον δημόσιο τομέα.

  Η συμπληρωματική ευρωπαϊκή νομοθεσία για τα δεδομένα, η οποία δεν έχει ακόμη συμφωνηθεί, αποσκοπεί στην τόνωση της καινοτομίας με την άρση εμποδίων για την πρόσβαση καταναλωτών και επιχειρήσεων σε δεδομένα.

   

  Κυβερνοασφάλεια

  Ως απάντηση στις απειλές που συνεπάγονται ο ψηφιακός μετασχηματισμός και η αύξηση των κυβερνοεπιθέσεων, οι ευρωβουλευτές επικαιροποίησαν τους κανόνες για υψηλό κοινό επίπεδο κυβερνοασφάλειας (οδηγία NIS2), αντικαθιστώντας την πρώτη πανευρωπαϊκή νομοθεσία. Η οδηγία NIS2 θεσπίζει αυστηρότερες απαιτήσεις, διευρύνει τον αριθμό των «ουσιαστικών τομέων», εξορθολογίζει την υποβολή στοιχείων και εισάγει αυστηρότερα συστήματα εφαρμογής, μεταξύ άλλων μέσω κυρώσεων, σε ολόκληρη την ΕΕ.

  Το Κοινοβούλιο ενέκρινε επίσης τη δημιουργία κέντρου και δικτύου ικανοτήτων της ΕΕ στον τομέα της κυβερνοασφάλειας, ενώ ζήτησε να καθοριστούν αυστηρότερα πρότυπα για συνδεδεμένες συσκευές, εφαρμογές και λειτουργικά συστήματα. Έχει επίσης ξεκινήσει εργασίες σχετικά με την νομοθετική πράξη για την ανθεκτικότητα στον κυβερνοχώρο, η οποία θεσπίζει απαιτήσεις για τις συνδεδεμένες συσκευές με σκοπό την προστασία των καταναλωτών και των επιχειρήσεων από μη ασφαλή ψηφιακά προϊόντα στην ενιαία αγορά.

         

• Μια ισχυρότερη Ευρώπη στον κόσμο

  Το Κοινοβούλιο κάλεσε την ΕΕ να βελτιώσει την ικανότητά της να λαμβάνει γρήγορες και αποτελεσματικές αποφάσεις εξωτερικής πολιτικής, ιδίως στο πλαίσιο της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας, να εκφράζεται με μία φωνή και να ενεργεί ως πραγματικά παγκόσμιος παράγοντας για την αντιμετώπιση διεθνών κρίσεων (ψήφισμα).

  Σε ψήφισμα σχετικά με την Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας που εγκρίθηκε τον Ιανουάριο του 2023, οι ευρωβουλευτές χαιρέτισαν τις νέες πρωτοβουλίες της ΕΕ για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ασφάλειας και άμυνας και κάλεσαν τα κράτη μέλη να συνεχίσουν να αναπτύσσουν την πολιτική και τις ικανότητες της ΕΕ στον τομέα της άμυνας στον κυβερνοχώρο, καθώς και να δημιουργήσουν εταιρικές σχέσεις στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας με ομοϊδεάτες εταίρους.

   

  Διεύρυνση της ΕΕ

  Τον Σεπτέμβριο του 2021 το Κοινοβούλιο ενέκρινε τον μηχανισμό προενταξιακής βοήθειας IPA III ύψους 14,2 δισ. ευρώ. Τα χρήματα θα χρησιμοποιηθούν για να βοηθήσουν επτά χώρες να εφαρμόσουν μεταρρυθμίσεις, ώστε να συμμορφωθούν με τους κανόνες και τις αξίες της ΕΕ. Στις ετήσιες εκθέσεις του, το Κοινοβούλιο αξιολογεί συνεχώς την πρόοδο των δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων στις γειτονικές χώρες που επιθυμούν να προσχωρήσουν στην ΕΕ. Θεωρώντας ότι μια ενισχυμένη πολιτική διεύρυνσης είναι το ισχυρότερο γεωπολιτικό εργαλείο της ΕΕ, οι ευρωβουλευτές κάλεσαν την ΕΕ να εγκαταλείψει την πεπατημένη και να δώσει νέα ώθηση στη διαδικασία διεύρυνσης, τόσο μεταξύ των κρατών μελών, όσο και στις υποψήφιες χώρες.

   

  Στήριξη της δημοκρατίας και μέτρα για τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων

  Το Κοινοβούλιο υπήρξε ανέκαθεν σταθερός υποστηρικτής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της δημοκρατίας σε όλο τον κόσμο. Από το 1988 το Βραβείο Ζαχάρωφ που απονέμει το Κοινοβούλιο τιμά άτομα, ομάδες και οργανώσεις που έχουν συμβάλει σημαντικά στην προστασία της ελευθερίας της σκέψης στον κόσμο.

  Τα γεγονότα των τελευταίων ετών (όπως η πανδημία και ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας) έχουν δημιουργήσει σοβαρές προκλήσεις για τις δημοκρατίες σε όλο τον κόσμο. Η επιθετικότητα της Ρωσίας δεν στρέφεται μόνο κατά της Ουκρανίας, αλλά και κατά των δημοκρατιών και των δημοκρατικών αξιών. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στηρίζει εδώ και χρόνια τα κοινοβούλια των χωρών εταίρων, μεταξύ άλλων μέσω πρωτοβουλιών για την προώθηση των ανταλλαγών, όπως ο διάλογος Jean Monnet, αλλά και μέσω του έργου των αντιπροσωπειών του.

  Οι αντιπροσωπείες αυτές είναι επίσημες ομάδες βουλευτών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που διατηρούν και εμβαθύνουν τις σχέσεις με τα κοινοβούλια τρίτων χωρών, καθώς και με άλλες περιοχές και οργανισμούς του κόσμου. Κάθε χρόνο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποστέλλει επίσης αντιπροσωπείες εκλογικών παρατηρητών σε χώρες εκτός της ΕΕ, όπου η εμπειρία των ευρωβουλευτών ως αιρετών αντιπροσώπων συμβάλλει στην αξιολόγηση των εκλογικών διαδικασιών.

   

  Ανάπτυξη

  Τον Ιούνιο του 2021 οι ευρωβουλευτές ενέκριναν το νέο ταμείο «Η Ευρώπη στον κόσμο» (Μέσο Γειτονίας, Αναπτυξιακής Συνεργασίας και Διεθνούς Συνεργασίας) για τη στήριξη της βιώσιμης ανάπτυξης στις γειτονικές χώρες της ΕΕ, την Αφρική, την Ασία, την Αμερική, τον Ειρηνικό και την Καραϊβική.

   

  Διεθνές εμπόριο, συμφωνίες εταιρικής σχέσης

  Το Κοινοβούλιο στηρίζει τις ολοκληρωμένες εμπορικές εταιρικές σχέσεις και την πολυμερή προσέγγιση βάσει κανόνων. Η αμοιβαιότητα στις εμπορικές σχέσεις αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της πρόσφατης νομοθεσίας για τη διασφάλιση του θεμιτού ανταγωνισμού στην ενιαία αγορά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι νέοι κανόνες κατά του ντάμπινγκ μέσω επιδοτήσεων ξένων χωρών.

  Επιπλέον, αυτή την περίοδο οι ευρωβουλευτές εξετάζουν την πολυαναμενόμενη πρόταση για την αποτελεσματική απαγόρευση από την αγορά της ΕΕ των προϊόντων που παράγονται με καταναγκαστική εργασία, συμπεριλαμβανομένης της παιδικής εργασίας. Οι διαπραγματεύσεις με τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να ξεκινήσουν το νωρίτερο το φθινόπωρο του 2023.

  Επί του παρόντος διεξάγονται διαπραγματεύσεις με το Συμβούλιο σχετικά με το σύστημα γενικευμένων προτιμήσεων της ΕΕ, το οποίο παρέχει στις αναπτυσσόμενες χώρες προτιμησιακή πρόσβαση στην αγορά της ΕΕ, καθώς και σχετικά με νέους τρόπους προστασίας των εταιρειών της ΕΕ από τον οικονομικό εξαναγκασμό.

  Νέες εμπορικές ή επενδυτικές συμφωνίες της ΕΕ με τρίτες χώρες, όπως η συμφωνία εμπορίου και συνεργασίας με το Ηνωμένο Βασίλειο, μπορούν να τεθούν σε ισχύ μόνο εφόσον το Κοινοβούλιο δώσει τη συγκατάθεσή του. Τον Φεβρουάριο του 2020 οι ευρωβουλευτές ενέκριναν τη συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών ΕΕ - Βιετνάμ. Πρόκειται για την πρώτη συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών που εισήγαγε όρους περιβαλλοντικής, κοινωνικής και δημοκρατικής βιωσιμότητας. Άλλες εμπορικές και επενδυτικές συμφωνίες, μεταξύ άλλων με τη Χιλή και τη Νέα Ζηλανδία, αναμένεται να συζητηθούν στις κοινοβουλευτικές επιτροπές και τις συνόδους ολομέλειας του Κοινοβουλίου το 2023 ή στις αρχές του 2024.

         

• Προστασία των καταναλωτών για την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση

  Τριάντα χρόνια μετά τη δημιουργία της ενιαίας αγοράς, το Κοινοβούλιο ζήτησε να αναθεωρηθούν οι κανόνες προστασίας των καταναλωτών προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις της ψηφιακής εποχής και της πράσινης μετάβασης. Η μείωση των αποβλήτων, η ανακύκλωση και η βιώσιμη παραγωγή αγαθών αποτελούν τους ακρογωνιαίους λίθους για τη διαμόρφωση μιας αυτοδύναμης και μη ρυπογόνου κυκλικής οικονομίας.

  Στις πρόσφατες αλλαγές συγκαταλέγονται μεταξύ άλλων οι νέοι κανόνες της νομοθεσίας για τις ψηφιακές αγορές, της νομοθεσίας για τις ψηφιακές υπηρεσίες, καθώς η πρωτοβουλία για τον κοινό φορτιστή για φορητές ηλεκτρονικές συσκευές. Οι ευρωβουλευτές συμφώνησαν επίσης σε αναθεωρημένους κανόνες για την ασφάλεια των προϊόντων και την καταναλωτική πίστη, ώστε να ενισχυθεί η προστασία των καταναλωτών και η ευημερία των πολιτών της ΕΕ, τόσο εντός όσο και εκτός διαδικτύου.

   

  Κυκλική οικονομία

  Το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο συμφώνησαν σε νέους κανόνες για την ανακύκλωση και την παραγωγή μπαταριών. Οι ευρωβουλευτές θα παρουσιάσουν τη θέση τους σχετικά με την αναθεώρηση της οδηγίας για τον οικολογικό σχεδιασμό στις αρχές του 2023 και θα ψηφίσουν επί μιας σειράς προτάσεων (συσκευασίες, πληροφορίες για τα προϊόντα, βιώσιμα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα κ.λπ.) που υπέβαλε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο των πακέτων 1 και 2 για την κυκλική οικονομία.

  Για να παραταθεί η διάρκεια ζωής των προϊόντων, οι ευρωβουλευτές πρότειναν να καθιερωθεί το δικαίωμα στην επισκευή. Το 2023 θα διαπραγματευτούν επίσης τις νέες υποχρεώσεις δέουσας επιμέλειας για τις εταιρείες.

   

  Ενίσχυση της βιομηχανικής βάσης της ΕΕ

  Σε ψήφισμα που ενέκριναν τον Φεβρουάριο του 2023, οι ευρωβουλευτές κάλεσαν την Επιτροπή να εκπονήσει σχέδια για την ενίσχυση των παραγωγικών ικανοτήτων της ΕΕ, ιδίως όσον αφορά στρατηγικής σημασίας τεχνολογίες, όπως η ηλιακή και η αιολική ενέργεια, οι αντλίες θερμότητας και οι μπαταρίες. Από το 2021 οι ευρωβουλευτές ζητούν από την Επιτροπή να παρουσιάσει μια ολοκληρωμένη στρατηγική για τις κρίσιμες πρώτες ύλες που στόχο θα έχει να βοηθήσει τις βιομηχανίες της ΕΕ να παραμείνουν ανταγωνιστικές και να μειώσουν την εξάρτησή τους από τρίτες χώρες, εξασφαλίζοντας παράλληλα οικονομικά προσιτό και επαρκή εφοδιασμό για τους καταναλωτές στην ΕΕ.